Klarnet (klarinet ya da gırnata), sert ve dayanıklı ağaçlardan genellikle de abanoz ağacından yapılan üflemeli bir çalgı türüdür. Bir çeşit sert kauçuk olan ebonitten, ayrıca metalden yapılanları da vardır.Klarnetler, beş parçanın birleşmesinden oluşur, bunlar:
  • Ağızlık (Bek)
  • Fıçı (Barel)
  • Üst gövde
  • Alt gövde
  • Kalak (Pavillon da denir)
Klarinetin gövdesi silindir biçimindedir. Kalak bölümü ise obuanın kalağına oranla daha geniştir. Dikkatlice yontulup biçimlendirilen bu kamış parçası, ağızlık üzerine takılır. Çalıcının nefesi ile titreşime geçirilen kamış, boru içindeki havayı titreşime geçirerek ses elde edilmesini sağlar. Çalıcının sol eli yukarıda, sağ eli ise aşağıda olmak üzere az bir eğimle yere doğru tutulur.
Flüt ve obuada olduğu gibi, klarnetin gövdesinde de ses deliklerini açmaya ve kapatmaya yarayan metal bir mekanizma vardır. 1840 sıralarında "Boehm sistemi" flüte uygulandıktan sonra, Paris konservatuvarı öğretim üyesi ve klarnetçi Klosé, bu sistemin klarnete de uygun olduğunu görmüş ve Boehm sistemi klarnete uygulanmıştır. Daha sonra farklı zamanlarda farklı kişiler tarafından bu sistem geliştirilmiştir.Klarnetlerin Çok kalabalık bir ailesi vardır.Buna benzer birçok türden oluşur..
  • Mi bemol küçük klarnet (yazılan notanın küçük üçlü ince sesini duyurur)
  • Re küçük klarnet * Do klarnet (yazılan notanın aynısını duyurur)
  • Si bemol klarnet (yazılan notanın büyük ikili kalın sesini duyurur)
  • La klarnet (yazılan notanın küçük üçlü kalın sesini duyurur)
  • Basset horn (Fa) (Yazılan notanın tam beşli kalın sesini duyurur)
  • Mibemol alto klarnet (yazılı notanın büyük altılı kalın sesini dyurur)
  • Si bemol bas klarnet (yazılan notanın büyük dokuzlu kalın sesini duyurur)
  • La bas klarnet (yazılı notanın 1 oktav ve küçük üçlü kalın sesini duyurur)
  • Si bemol kontrabas klarnet (yazılı sesin 2 oktav ve büyük ikili kalın sesini duyurur)
Bu çalgıların tümünün çalınışı aynıdır. Bir tanesinin iyi çalmayı öğrenen, çok kısa bir alışma devresinden sonra, herhangi bir diğerini çalabilir. Yalnızca dört tanesi sürekli orkestrada kullanılır.
  1. Mi bemol küçük klarnet
  2. Si bemol klarnet
  3. La klarnet
  4. Si bemol bas klarnet
Bu dört çalgının da dördü birden her yapıtta kullanılmaz. Genellikle besteciler iki si bemol klarinet kullanırlar. Üçlü orkestra kuruluşu ise, bunlara bir de bas klarinet eklenir. Daha büyük orkestralarda mi bemol klarinet ve bir si bemol klarinet daha eklenebilir.
La klarinet Si bemol klarinete çok yakın bir çalgıdır. La klarinetin boyu Si bemol klarinete göre biraz daha uzun, ses rengi biraz daha koyudur. Çalınışı ve ses genişliği aynıdır. Yalnız, Si bemol klarinet yazılı olan notanın büyük ikili kalınını, La klarinet ise küçük üçlü kalınını seslendirir. Besteciler bu iki klarinet türünden birini kullanırlar. Bunun en önemli nedenleri şunlardır:
  1. Daha koyu bir ses rengi isteniyorsa.
  2. Yapıtta çok diyez varsa.
  3. Klarinet partisinin en kalınından Do diyez sesinin kullanılması gerekiyorsa.Dünyada klarneti çok iyi çalan icracılar arasında Alain Damiens, Sarah Elbaz ve Giora Feidman sayılabilir. Türkiye'de ise klarnet virtüözü denince akla Şükrü Tunar (d. 1907) ve Mustafa Kandıralı (d. 1930) gelmektedir. Son yıllarda ise Kamucan Yalçın,Bülent Altınbaş,Göksun Çavdar, Hüsnü Şenlendirici, Serkan Çağrı ve Tolga Akşit bu konuda öne çıkmış isimlerdir.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Ud Müzik Aleti

Resim
Saz, bağlama vb. çalgılar gibi inanılmaz güzel bir sesi olan telli Türk müziği çalgısıdır. Şekil olarak iri karınlı, kısa ve kıvrık saplı, kirişli ve mızrapla çalınan bir çalgıdır. Ud sözcüğünün Arapça kökenli olduğu ve El-oud kelimesinden geldiği bilinmektedir. El-oud ise sarısabı ve ödağacı anlamlarına gelmektedir. Perdesiz bir çalgı olan ut, telli ve mızraplı çalgılar kategorisinde yer almaktadır. 3 oktavlık bir ses aralığına sahip olan ut, 11 ya da 12 telli olarak kullanılır. Tel gruplamalarında 6 grup tel bulunmaktadır ve en üstte bulunan bam teli tekli olarak kullanıldığı durumlarda 11, çiftli kullanıldığında ise 12 tellidir.  En üstte bulunan bam teli Türk Müziğinde kaba dügah olarak adlandırılan kalın la sesine akort edilir ve genelde dem maksatlı olarak kullanılır. Ut’ un gövdesi yarım armudu andıran bir yapıya sahiptir. Gövde kısmı için sert ağaçlardan olan maun, gürgen gibi ağaçlar tercih edilir. Arka kısmı olan sırt tarafı, yaprak olarak adlandırılan 20 ile 21 aras...
Devamı

Kanun Müzik Aleti

Resim
Ortadoğu ülkelerinde ve özellikle Türkiye’de orkestraların vazgeçilmezi olan, telli çalgılar grubunda yer alan, hoş bir sese ve tını’ya sahip enstrümandır. Tarihe bakıldığında Kanun’dan daha hoş seslere sahip telli çalgılar mevcuttur. Özellikle Mısır Uygarlığı ve Sümerliler bu isimler arasında yer almaktadır.  Rivayet’e göre; Ünlü bilgin Farabi’nin telli çalgılardan yola çıkarak Kanun’u ortaya çıkardığı söylenmektedir. Farabi’den sonra yaygın olarak Araplar tarafından kullanılan Kanun, Santur ve Klavsen ile aynı grup içerisinde yer alır diğer bir tabirle akraba olarak bilinir. Ülkelere göre ve müzik seçimlerine göre Kanunlarda değişen tek şey tel sayısıdır, bu da tınıyı ya da tonlamaları hiçbir şekilde etkilemez yalnızca müzisyene daha fazla seçenek sunmaktadır. Dik ve yamuk bir gövdeye sahip olan bu enstrüman ahşap olarak üretilmektedir. Dik kenara bitişik üzeri özel bir deri ile kaplanmış daha doğrusu gerilmiş bir bölüme sahiptir. Teller gerilerek eğik kenardaki burgu...
Devamı